محمد اشرف‌غنی، رییسجمهور کشور، می‌گوید از این‌که نتوانسته است به وعده‌های خود جهت توزیع نمرات رهایشی به آموزگاران عمل کند، «مشروط» مانده است.
آقای غنی در ماه میزان سال ۱۳۹۳ در مراسم گرامیداشت از روز معلم، وعده داده بود که در مدت شش ماه به تمام آموزگاران نمرات رهایشی توزیع می‌کند. رییسجمهور غنی آن زمان گفته بود: «به همه‌ی والیان و مسوولان محلی هدایت داده می‌شود تا در توزیع شهرک‌ها و نمرات رهایشی برای معلمین اقدام عاجل نموده و در طی شش ماه از توزیع یک یک نمره زمین به هر معلم به ما اطمینان دهند.»
اما با گذشت نزدیک به یک‌و‌نیم سال از این وعده، آقای غنی اعتراف کرده که او در اجرای وعده خود در توزیع نمرات رهایشی برای آموزگاران موفق نبوده است.
اشرف‌غنی که روز سه‌شنبه، سوم حمل، در مراسم نواختن زنگ مکتب و آغاز سال تعلیمی جدید سخن می‌گفت، افزود که دلیل اصلی ناکامی‌اش در توزیع نمرات رهایشی برای آموزگاران، دور بودن و نداشتن نقشه مناسب شهرک‌های رهایشی بوده است. رییسجمهور گفت: «نکته اول‌تان است که از من گلایه دارید و گلایه‌تان به‌جای است. گلایه‌تان این است که یک معلم را رییسجمهور ساختید اما وضع معلمین به‌صورت بنیادی تغییر نکرد. من گلایه‌تان را قبول دارم… از نگاه امتحان، من خود را مشروط می‌دانم اما امید است که امسال از پیش‌تان نمره کامیابی بگیرم.» اشرف‌غنی در عین حال افزود: «دلایل عمده‌ای که مشروط مانده‌ام این است که برای شما وعده داده بودم که برای مسکن و خانه شما فکر بنیادی می‌شود. از این‌که این وعده عملی نشد، معذرت می‌خواهم. دلایلش هم این است که شهرک‌های معلمین در جاهای غلط واقع شده، از شهر دور نقشه شده و نقشه‌هایش هم اشتباه بود و از آن‌جا شما رفت‌و‌آمد نمی‌توانستید. مصرف برای ساخت این شهرک‌ها بی‌جا بود. بنا وعده من این است که در چوکات شهر کابل و دیگر شهرها، برای ساخت شهرک‌های رهایشی برای معلمین، مامورین و نیروهای امنیتی باید طرح واضح و جوابگو ساخته شود.»
اشرف‌غنی می‌گوید که غصب ملکیت‌های وزارت معارف توسط دیگر ادارات دولتی و زورمندان نیز باعث شد تا برنامه توزیع نمرات رهایشی برای آموزگاران مکاتب اجرا نشود. به گفته رییسجمهور، کمیسیونی برای بازگرداندن زمین‌های مربوط به وزارت معارف ساخته شده و «به‌زودترین فرصت» زمین‌های غصب شده پس گرفته می‌شود.
اشرف‌غنی از ساختار و عملکرد وزارت معارف نیز انتقاد کرد و گفت که ساختار این وزارت به حل مشکلات آموزگاران کمک نمی‌کند. به‌گفته آقای غنی، پاسخگویی به موقع به مشکلات آموزگاران، روی کیفیت تدریس در مکاتب نیز تاثیر خواهد گذاشت.
رییسجمهور می‌گوید که ساختار وزارت معارف باید براساس اهدافی که برای رشد تعلیم و تربیه در کشور طرح شده، تنظیم شود. او گفت که تعداد ریاست‌های وزارت معارف که براساس سلیقه ساخته شده بود نیز کاهش چشم‌گیری خواهد داشت. رییسجمهور به هدر رفتن منابع ملی نیز اشاره کرده می‌گوید که در نتیجه سوءمدیریت ۶۵۰ شورای انکشافی شماری از مکاتب ساخته نشده است.
در همین‌حال، اسدالله حنیف بلخی، وزیر معارف، می‌گوید که این وزارت برنامه انکشافی پنج‌ساله ساخته و براساس آن قرار است طی سال جاری زمینه آموزش و پرورش برای تمام شهروندان کشور مساعد شود. آقای بلخی با ارایه گزارش کوتاه از کارکرد وزارت معارف در جریان سال گذشته، افزود: «در رابطه با برنامه کاری که وزارت معارف دارد و در خلال سال ۱۳۹۵ تطبیق و اجرا می‌کند، رهبری وزارت معارف به یاری پروردگار نظام معارف را از نگاه کمی و کیفی بهبود بخشیده و زمینه را برای همه شهروندان به عدالت تعلیمی به دور از تبعیض و سیاست‌زدگی مساعد می‌سازیم.»
وزیر معارف هم‌چنین گفت که با آغاز سال تعلیمی جدید، یک میلیون و یک‌صد‌و‌‌هفت هزار دانش‌آموز جدید در مکاتب جذب خواهند شد. آقای بلخی افزود که با جذب دانش‌آموزان جدید، هفت‌هزار‌و‌هشت‌صد صنف جدید در مکاتب ایجاد خواهند شد. به‌گفته اسدالله حنیف بلخی، چهل‌و‌یک درصد شاگردان جدید دانش‌آموزان دختر خواهند بود. وزیر معارف می‌گوید که سال گذشته بیش از نه‌صد هزار دانش‌آموز جدید در مکاتب جذب شده بودند.
وزیر معارف هم‌چنین ابرازداشت که در جریان سال جاری خورشیدی ۲۸۷ باب مکتب تعلیمات عمومی، ۱۶۸ باب مدرسه و دارالاحفاظ، ۲۴ باب مکتب و انستیتوت تخنیکی و مسلکی و هم‌چنین یازده مرکز جدید تربیه معلم ایجاد خواهند شد. وی تاکید کرد که قرار است بیش از پنج‌صد هزار سوادآموز نیز در بیست‌هزار‌و‌هفت‌صد کورس تحت پوشش برنامه‌‌های سوادآموزی بیایند. به‌گفته آقای بلخی شصت درصد از این شاگردان زنان و دختران خواهند بود.
اسدالله حنیف بلخی می‌گوید که قرار است در هر ولایت دو باب مکتب «نمونه» دخترانه و پسرانه نیز تاسیس شود. به‌گفته او، دانش‌‌‌آموزانی که از هوش و ذکاوت بالا برخوردارند، در این مکاتب جذب می‌شوند.