نوعیت و یا نام نظام‌ها در اکثر کشورهای اسلامی تا جایی مورد مناقشه نبوده، اما عملکرد نظام‌ها هرزگاهی با انتقاداتی مواجه شده است.
آگاهان، تدوین قانون اساسی بر اساس ارشادات و دستورات دینی، تامین عدالت اجتماعی، برابری، نفی ظلم و تبعیض و رسیدگی به موقع، به چالش‌های مردمی و کشوری را از الزامات یک حکومت دینی، یاد می‌کنند.
در حکومت دینی، افراطیت، قوم‌گرای، نژادگرایی، سمت‌گرایی و نابرابری جایی ندارد، بلکه حکومت دینی با نگاه معتدل به اسلام می‌تواند جامعه را در جهت درست رهبری کرد.
عالمان دین می‌گویند، گماشتن افراد متخصص و متعهد در راس حکومت‌های دینی از الزمات دیگری حکومت‌های دین مدار است.
آنان با اشاره به حکومتداری حضرت علی (ع) می‌گویند، آن حضرت بر علاوه اینکه تطبیق عدالت و دستگیری نیازمندان را در پیش گرفته بود، با مخالفان و حتی دشمنانش هم با مدارا رفتار میکرد.
از دید آگاهان دینی و سیاسی در حکومت‌های دینی مکافات و مجازات برهمگان به‌گونه یکسان، بدون درنظر گرفتن قوم، رنگ، نژاد و زبان صورت می‌گیرد.