سر مفتش خاص امریکا در امور بازسازی افغانستان می‌گوید، میلیارد ها دالر امریکا در مدتی بیش از یک دهه در افغانستان ضایع شده که در حال حاضر نمی‌توان، مقدار دقیق آن را مشخص ساخت.
جان سوپکو در مصاحبه اختصاصی با روزنامه اندیپندنت بریتانیا که دیروز نکات عمدۀ آن به نشر رسید، گفته است:
“بسیاری مشکلات از شیوه پیشبرد معاملات و قرارداد های حکومت امریکا ناشی شده و چالش عمده در این راستا نبود حساب و کتاب با آنانی است که تقلب کرده و یا اشباهاتی را مرتکب شده‌اند.”
در گزارش نهایی سال ۲۰۱۱ میلادی کمیته امریکایی که قرارداد های زمان جنگ را بررسی می‌کرد، آمده است، در هر دالر امریکا که در افغانستان به مصرف رسیده، حداقل بیست و نه سنت آن تقلب و ضایع شده است.
به نوشتۀ روزنامه اندیپندنت، در نتیجه تحقیقات اداره سرمفتش خاص امریکا برای بازسازی افغانستان، از ضایع شدن ۹۴۶ میلیون دالر جلوگیری شده و حدود صد تن دستگیر و بر آنها اتهاماتی جنایی وارد گردیده است.
جان سوپکو در سال ۲۰۱۲ میلادی از سوی بارک اوباما رئیس جمهور ایالات متحدۀ امریکا به حیث سرمفتش خاص در امور بازسازی افغانستان تعیین گردید تا جلو ضایع شدن پول مالیه دهندگان امریکا را در بازسازی افغانستان بگیرد.
آقای سوپکو ادامه صحبت خود با روزنامه اندیپندنت همچنان وضعیت امنیتی کنونی در افغانستان را خیلی ناگوار خوانده گفت:
“سیگار در حال حاضر همچون گذشته نمی‌تواند تحقیقات و بررسی خود را به طور آزادانه در افغانستان انجام دهد.”
جان سوبکو در اشاره به سفر اخیرش در ماه فبروری امسال به افغانستان گفت، به خاطر تهدیدهای امنیتی، حتی نتوانست که از پایگاه های نظامی بیرون رود.
وی افزود، سابق هر جای که می‌خواست سفر کرده می‌توانست، با والی ها و مقامات پولیس می‌دید، از کشت زارهای کوکنار از نزدیک دیدن می‌کرد، اما اکنون این کار را انجام داده نمی‌تواند.
به گفتۀ سرمفتش خاص امریکا برای بازسازی افغانستان، تحقیقات و بررسی کمک های مالی امریکا در افغانستان هر روز دشوار و خطرناک تر می‌شود.
خسارات ناشی از انفجار یک موتر بمب در ولایت ننگرهار
جان سوپکو در کنار نا آرامی در افغانستان، فساد اداری و مبارزه با مواد مخدر را از چالش های عمدۀ دیگر در این کشور بر شمرده می‌گوید، کار در شرایط کنونی در افغانستان خیلی مشکل شده است.
جان سوپکو در ادامه صحبت خود با روزنامۀ اندیپندنت گفت:
“زمانی با پولیس، څارنوالان و قاضیان صادق افغان کار می‌کردم، که اکنون آنها نیستند.”
به گفته وی: “این افراد یا کشور را ترک کرده‌اند، یا در بدل پول خریده شده‌اند، یا تهدید شده‌اند و یا هم کشته شده‌اند.”
یکی از نمونه های تقلب و ضایع شدن پول مالیه دهندگان امریکایی که از سوی ادارۀ سیگار در این اواخر صورت گرفته، افشاء قرارداد های خرید بز های کمیاب ایتالیایی و اعمار یک تانک تیل می‌باشند.
در یک قرارداد برای انکشاف صنعت کشمیره چند رأس بز در بدل ۶ میلیون دالر خریداری شده که بعداً طی بررسی از این مواشی اثر نبوده و هم بالای ساختمان یک تانک تیل که اعمار آن بیش از چند صد هزار دالر هزینه بر نمی‌دارد، ۴۳ میلیون دالر به مصرف رسیده است.
این تانک تیل از سوی وزارت دفاع ایالات متحدهء امریکا در شمال افغانستان در شهر شبرغان ساخته شده است و این رقم بین سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ میلادی برای تطبیق این پروژه مصرف شده است.
جان سوپکو سرمفتش خاص امریکا در امور بازسازی افغانستان در آن زمان گفته بود که این تانک تیل ۱۴۰ بار بیشتر از ارزش یک تانک تیل مشابه آن در پاکستان است که می توان با مصرف ۵۰۰ هزار دالر امریکایی آن را ساخت.
جان سوپکو در یک نامۀ که به اشتون کارتر وزیر دفاع امریکا فرستاده بود، این مصرف را یک هزینۀ گزاف برای مالیه دهندگان امریکایی خوانده بود.
این تانک تیل به خاطر آنکه نشان داده شود که می توان از گاز طبیعی فشرده بطور موثر در افغانستان استفاده کرد، در سال ۲۰۱۲ میلادی در شهر شبرغان گشایش یافت، اما نسبت عدم موجودیت بازار فروش و افراد مسلکی در سال ۲۰۱۵ مسدود شد.
از سال ۲۰۰۲ میلادی که نیروهای امریکایی رژیم طالبان را از قدرت برکنار ساختند تا اکنون، حدود ۱۱۰ ملیارد دالر توسط واشنگتن برای بازسازی افغانستان اختصاص یافته است.